DE KRACHT VAN PERCEPTIE
Als we de uitdagingen in communicatie willen begrijpen, kunnen we niet voorbij het begrip perceptie. We gaan er al te vaak van uit dat onze werkelijkheid meteen ook de werkelijkheid van iemand anders is. Maar die kans is zeer klein.
In ons leven, in ons werk, zijn we allemaal voortdurend onderweg. We dragen allemaal onze denkbeeldige rugzak, waarin we onbewust onze ervaringen en overtuigingen opslaan. Onze familie, onze kindertijd en gezinssituatie, onze vrienden, opleiding, religieuze en culturele achtergrond, … bepalen grotendeels de inhoud van onze rugzak die we ook wel paradigma noemen. Zo kijken we allemaal met een andere bril naar de wereld rondom ons.
Het spreekt voor zich dat ieders rugzak uniek is en dat er dus niet zoiets bestaat als één enkele realiteit. We hebben allemaal onze eigen interpretatie van wat er om ons heen gebeurt. In opleidingen over doeltreffende communicatie krijg ik regelmatig de opmerking dat perceptie toch niet speelt bij facts & figures. Maar toch. Vraag maar eens aan één van je collega’s die een week eerder in dezelfde vergadering zat, wat zij zich nog zich herinnert van de toen getoonde cijfers. De kans is groot dat zij iets heeft onthouden wat jou misschien helemaal is ontgaan.
Wanneer we perceptie begrijpen, beseffen we meteen ook dat discussiëren over wiens realiteit juist of fout is, enkel energieverspilling is. Onze ego’s spelen gewoon hun favoriete spelletje. En waar een winnaar is, is er ook altijd een verliezer… Als we echter het conflict willen bestrijden in plaats van elkaar, dan kiezen we ervoor om onze intentie om te buigen zodat we op zoek kunnen gaan naar een win-win oplossing.
Door ons standpunt toe te lichten en te luisteren naar dat van de ander, door open te staan voor elkaars rugzakervaringen en overtuigingen, komt er ruimte voor nieuwe inzichten en creatieve oplossingen die door beide partijen worden gedragen. Samen de hindernis nemen levert enkel winnaars op én het versterkt ons vertrouwen dat we alle toekomstige obstakels ook wel de baas zullen kunnen.
Hoe zetten we dit nu concreet om in onze dagelijkse communicatie en interacties ?
1. Zorg er eerst en vooral voor dat je intentie goed zit. Als je focus ligt bij het spel van winnen en verliezen, is de kans groot dat dat je resultaat wordt.
2. Wees nieuwsgierig, oordeel niet. Geef je gesprekspartner de ruimte om zijn ideeën toe te lichten. Stel open vragen (wie-waar-wat-wanneer-hoe) om te begrijpen wat er schuilgaat achter het gedrag.
3. Wees eerlijk. Telkens wanneer we onze mening niet (durven) uitspreken, vullen we een denkbeeldige pot die na verloop van tijd zwaar begint te wegen en veel van onze energie vraagt. Bovendien komt het deksel hoogswaarschijnlijk wel eens los, met alle gevolgen vandien. Als we daarentegen regelmatig en in kleine porties eerlijke feedback durven geven, kiezen we ervoor om onze kleine ergernissen niet te laten uitgroeien tot grote frustraties.
4. Ontdek de pauzeknop. Wanneer onze emoties de overhand nemen, raken we verstrikt in ons reptielenbrein dat alleen de vlucht-, vecht- of bevriesmodus kent. Weinig kans dat je het gesprek dan een constructief einde kent. Neem je tijd om tot rust te komen zodat het rationele deel van je hersenen het terug kan overnemen.
5. Druk op de rewind–knop. Wanneer we niet meer worden meegesleept door onze emoties, is de kans groot dat we het voorval helemaal weg relativeren. En op die manier onze pot weer wat bijvullen. Durven terugkomen op de situatie die je triggerde en tegelijkertijd je emoties en gedachten uitspreken op een constructieve en empathische manier, is de beste manier om je betrokkenheid te tonen en aan te geven dat je op een positieve manier verder wil.
